Hoeveel zout per dag mag je? En bestaat er gezond zout?

Bijna iedere Nederlander (85%) eet meer zout dan de aanbevolen hoeveelheid van 6 gram per dag; en dát is slecht voor ons lichaam. Maar waarom is dit slecht?
Heb je zout ook niet nodig? En helpt het dan om ‘gezond’ zout te kiezen zoals bijvoorbeeld Keltisch zeezout? In dit artikel geeft online diëtist & afvalcoach Jonathan Klaassen antwoord op die vragen.

Wat is zout eigenlijk?

Zout is eigenlijk een verzamelnaam voor verschillende chemische stoffen zoals gips, kalk en magnesium- en ammoniumzouten. Hiervan is keukenzout voor ons de bekendste. Dit zout – wat wij in de keuken dus gebruiken – bestaat dan weer uit
natriumchloride (NaCl) waarbij 1 gram keukenzout bestaat uit 0,4 gram natirum en 0,6 gram chloride. Zout komt van nature voor in veel producten, maar ook voegt de voedingsindustrie die veel toe aan producten. Als smaakmaker, als productverbeteraar of om de houdbaarheid te verlengen. Vanuit dat oogpunt dus erg interessant; zout kan een product positief veranderen.

Waar zit zout (natrium) in?

Zout zit in allerlei producten zoals brood, vleeswaren, kaas, soepen, sauzen, hartige snacks, roomijs, koek, gebak, kant- en klaarmaaltijden en pizza. Ook komt zout voor door winning uit bodem, zeewater of drinkwater en dat maakt zout dus ook een natuurlijk product. Het is hierbij interessant te weten dat we zout op de volgende manier binnenkrijgen: gemiddeld krijgen we 3% binnen uit drinkwater, 17% dat van nature zit in voedsel, 50% van industrieel bereide producten zoals bovengenoemd en 30% door het zout wat ze zelf toevoegen. Conclusie: het zout dat jij binnenkrijgt komt dus het meeste uit producten van de supermarkt.

Wat is natrium en wat doet het?

De effecten van zout gaan vrijwel altijd over de effecten van natrium. Natrium (uit het latijn: sodium) behoort tot de groep alkalimetalen. Dat zal je logischerwijs niet zoveel zeggen. Ik verwoord het even simpel, natrium komt voor in allerlei verbindingen maar de meest voorkomende verbinding is wel met chloor en dat is dan keukenzout (NACl). Natrium behoudt samen met kalium het lichaamsvocht op peil of moeilijk gezegd ze handhaven het osmotische evenwicht in de cellen. Daarnaast verantwoordelijk voor het handhaven en reguleren van zuurtegraad van het bloed, weefselvocht en verantwoordelijk voor het doorgeven van zenuwprikkels, bijvoorbeeld naar de spieren. Kortom, natrium heb je nodig.

Maar hoeveel natrium heb je nodig?

Echter moeten we de hoeveelheid die we nodig hebben niet overdrijven, een tekort zal dan ook bijna niet voorkomen. Incidenteel komt dit voor, denk bijvoorbeeld aan vochtverlies door transpiratie bij grote inspanningen zoals duursporten, braken of diarree (als je ziek bent). Het tegenovergestelde van een tekort is echter vandaag de dag het geval. En hoewel het lichaam best wat extra natrium via de nieren en urine kan uitscheiden, worden de nieren toch extra belast. Op lange termijn kan dit nierfunctiestoornissen tot gevolg hebben of een verhoogde bloeddruk. Situaties die je niet wilt, want de kans op hart- en vaatziekten vergroot en daarom is er een maximale hoeveelheid van 6 gram zout per dag opgesteld. En zoals eerder gezegd, we krijgen gemiddeld meer binnen.

Wat kun je doen?

Belangrijkste is om ervoor te zorgen dat bij de consumptie van zout een goede balans is tussen kalium en natrium. Kalium is een mineraal dat o.a. met natrium betrokken is bij de vochtbalans en de bloeddruk. Even simpel gezegd, kalium zorgt juist voor een gunstiger bloeddruk, zie het als elkaars tegenpolen. Eet je natriumrijk en daarnaast kaliumarm dan is dat een erg ongunstig situatie. Verhoog je de hoeveelheid kalium dan is dit al een stuk gunstiger en verminder daarbij uiteraard de inname aan zout. Maar hoe doe je dat?

Meer kalium en eet onbewerkt!

De hoeveelheid kalium moet bij de consumptie van natrium dus omhoog. Hoe doe je dat? Simpel: focus je vooral op groente en fruit en daarnaast aardappelen, vlees, brood, noten en eventueel zuivel of zuivelvervangers (verrijkt met kalium).
Kies daarnaast voor producten die zo min mogelijk bewerkt zijn. Wees je er bewust van dat kant- en klare maaltijden en sauzen, kaas, vleeswaren, zoutjes, snacks en pizza veel zout bevatten. Met mate is dan ook weer het advies ook wanneer je het zoutvaatje gebruikt in de keuken. Wellicht een saai diëtisten verhaal, maar goed, zo zit de vork wel in de steel.

Welk zout kun je het beste kiezen?

Natuurlijk kan het zijn dat het je het ene zout lekkerder vindt dan het andere en de beleving van een product kan ook de reden tot aankoop zijn. Echter bestaat gezond zout in principe niet. Je kunt wel bewuste keuzes maken, maar let dan vooral op het natriumgehalte van het product. Daarmee kun je winst behalen! Denk aan LoSalt, Jozo Bewust (die heet tegenwoordig Light) of bijvoorbeeld La Baleine Essentiel wat 50% minder natrium bevat. Bij deze soort is het natriumchloride vervangen voor ruim de helft door kaliumchloride. En dat is oprecht een stuk gunstiger voor de bloeddruk en daardoor je gezondheid. En is Keltisch zeezout of Himalayazout dan niet gezonder? Nee, het zijn prachtige namen maar analyseer je ze dan is er nagenoeg geen noemenswaardig verschil.
Het gehalte aan natrium is nagenoeg hetzelfde en daar is het juist om te doen! Kortom, stukje marketing wat ons in iets moois laat geloven.

Wil je nou meer tips over voeding? Volg Jonathan Klaassen.

Jonathan Klaassen
Jonathan Klaassen is online diëtist, afvalcoach en auteur. Hij coacht zijn cliënten online, zodat je op elk moment bij hem kunt aankloppen. Hij leert ze om gezonder te eten zonder dieet met als resultaat: gewichtsverlies, een betere gezondheid, meer energie en zelfvertrouwen! Klik hier voor meer informatie of klik hier om een gratis intakegesprek aan te vragen.

Bron uitgelichte foto: CanStockPhoto

Gezondheid